ભારત, યુ.એસ. અને સમગ્ર વિશ્વમાં ફુગાવાના આંકડા સતત કથળી રહ્યા છે મહામારીની સાથે આ મુદ્દો પણ બની રહ્યો છે. તાજેતરના ડેટા અનુસાર, યુ.એસ. કન્ઝ્યુમર, યુ.એસ. કન્ઝ્યુમર પ્રાઇસ ઇન્ડેક્સ ૭.૫ ટકા પર છે જે અપેક્ષાથી વધાર છે તે ધારવું યોગ્ય છે કે સમય જતાં તે સામાન્ય થશે. દુર્ભાગ્યે બજાર કિંમતો સામે પ્રતિરોધક તરીકે જે કિંમતો રાખવામાં આવી છે તે પણ ૩૦ વર્ષની ટોચે છે. આ ખૂબ જ ચિંતાજનક છે અને ેજેઓ ફુગાવાને કામચલાઉ માને છે તેઓ પણ ગભરાઈ રહ્યા છે. તે નિશ્ચિત છે કે આવનારા મહિનાઓમાં ટોચનો ફુગાવો હળવો થશેે.
બજાર અને અર્થશાસ્ત્રીઓ બંને મોંઘવારીનો આંકડો સતત વધતો હોવા છતાં પણ વધતા જતા અંદાજો સાથે ગતિ જાળવી રાખવા માંગે છે. મોટા ભાગના બજાર સહભાગીઓ ફેડરલ ૨૦૨૨માં ઓછામાં ઓછા પાંચ વખત દર વધારાય તેવી અપેક્ષા રાખે છે.
ચક્રીય ફુગાવાને ૧૫૦- ૨૦૦ બેસિસ પોઇન્ટ્સ નીચે લાવવા માટે જરૂરી મંદી આવે તે પહેલાં અમેરિકામાં બેરોજગારી ૪૦૦ બેસિસ પોઇન્ટસનો વધારો કરવાની જરૂર છે. આ બજાર માટે એક ફટકો હશે કારણ કે અમેરિકામાં બેરોજગારીમાં આટલો વધારો મંદીની સ્થિતિમાં જ થઈ શકે છે. જો મંદી આવે તો ધંધાકીય નફા પર પ્રતિકૂળ અસર થાય અને બજાર વધુ ઘટે. આવી સ્થિતિમાં કોઈપણ રોકાણકાર માટે એ નક્કી કરવું મહત્ત્વપૂર્ણ રહેશે કે વર્તમાન ફુગાવાની રેલી કેટલી ચક્રીય છે અને કોવિડને કારણે કેટલી હંગામી છે.
ફેડરલ રિઝર્વના નાણાંકીય કડક કાર્યસૂચિનું એક પાસું દેવા સંબંધિત બાબતોનું છે. છેલ્લી વખત ૧૯૭૮માં યુ.એસ. ફુગાવો ૭.૫ ટકા પર પહોંચ્યો હતો. ત્યારે ફેડરલ દેવું/ જીડીપી ૩૨ ટકા હતો આજે તે આંકડો ૧૩૦ ટકાથી વધુ છે. ફેડરલ સરકારનું દેવું ૩૦ ટ્રિલિયન ડોલરથી વધુ છે. જો યીલ્ડમાં ૧૫૦ બેસિસ પોઇન્ટસનો વધારો થાય તો પણ સમય જતાં વ્યાજ ખર્ચમાં વધારાના ૪૫૦ બિલિયન ડોલરનો બોજો પડશે. યુ.એસ.નો વર્તમાન ટેક્સ બેઝ લગભગ ૨ ટ્રિલિયન ડોલર છે. શું તે તબક્કાવાર આવકમાં ૨૦ ટકાનો વધારો કરી શકશે જેથી તે દેવાની જાળમાં ફસાયા વિના દેવું પતાવી શકે. રેકોર્ડ નીચા વ્યાજ દરોએ ઉપભોક્તા અને કોર્પોરેટ બેલેન્સશીટમાં ઘણા તથ્યો છુપાવ્યા છે. ઘણાં અર્થશાસ્ત્રીઓ અપેક્ષા રાખે છે કે જો દર ૧૫૦ બેસિસ પોઇન્ટસ વધે તો યુ.એસ. અર્થતંત્ર સ્થિર થઈ જશે.
મોંઘવારી ખરેખર ચિંતાનો વિષય છે. આ અંગે બે વિચારધારા છે. એક માને છે કે તે અસ્થાયી છે અને તે ટોચ પર છે, જ્યારે અન્ય માને છે કે ફેડરલ રિઝર્વ ખૂબ આત્મવિશ્વાસ ધરાવે છે અને તેને ઝડપથી અને આક્રમક રીતે દર વધારવાની જરૂર છે બંને પક્ષો જોરદાર દલીલો કરે છે. જો ફુગાવો વધશે તો બજાર નોંધપાત્ર રીતે નીચે જઈ શકે છે. મોટા ભાગના સક્રિય રોકાણકારોએ ક્યારેય સતત ઉંચો ફુગાવો જોયો નથી. તેમ છતાં, બજારો ફુગાવો ૧૨થી ૧૮ મહિના કરતા વધુ સમય ઉંચો રહેવાની અપેક્ષા રાખતા નથી. જો આ અંદાજો ખોટા નીકળે અને ફુગાવો અપેક્ષા કરતાં વધુ સમય સુધી વધતો રહે તો સ્થિતિ વધુ વણસી શકે છે. આ સિસ્ટમ પરિવર્તનની શરૂઆત હોઈ શકે છે સિસ્ટમ પરિવર્તનનો અર્થ મૂલ્યાંકનનો નવો સેટ હશે. આનાથી માત્ર શેરો અને બોન્ડ પર જ નહી પરંતુ કરન્સી, સોનું અને ઉભરતી બજારની અસ્કયામતો પર પણ ઉંડી અસર પડશે આમ. જો હકીકતમાં મોંઘવારી બેલગામ વધે તો ઘણી સમસ્યાઓ ઉભી થઈ શકે છે.
